پرسکاری چیست؟

پرس‌کاری فلزات فرآیندی است که در آن با استفاده از قالب‌، یک قطعه را به شکل و فرم موردنظر درمی آید. پرس‌کاری به صورت دستی و یا با دستگاه‌های پرس انجام‌می‌گردد. پرسکاری در خلاصه‌کلام به معنای تحت‌فشار قرارگرفتن فلزات به منظور شکل‌دهی بهتر آنها است.

دستگاه پرس

دستگاه پرس وسیله‌ای است که بدون براده‌برداری عملیاتی‌ مانند برش، خم، کشش، فرم و… را به‌منظور تغییرشکل فلزات انجام‌می‌دهد. این دستگاه برای برش یا شکل‌دهی مواد، از فشار درحین فرایندتولید محصول استفاده‌می‌کند. دستگاه‌های‌پرس، برطبق تأمین نیروی‌فشار به انواع‌مختلفی تقسیم‌می‌شوند. از انواع روشهای‌پرس می‌توان دستی، پنوماتیک، هیدرولیک و نیروی مکانیکی را نام برد. ماشین پرس عملیات پرس را به ۳ روش دستی، خودکار و نیمه‌خودکار انجام‌می‌دهد.

انواع دستگاه‌های پرس:

دستگاه پرس‌غلطکی

دستگاه پرس غلطکی، دستگاهی‌است که از مجموعه‌ای از غلطک‌ها برای شکل‌دادن به فلز استفاده‌می‌شود. ورق فلزی بین دوغلطک قرارگرفته و به‌صورت مستقل به شکل‌دادن مواد کمک‌می‌کند. فرایند عبور فلز از بین غلطک‌ها ممکن‌است چندین بار تکرارشود تا اینکه یک فلز نازک‌تر یا گسترده‌تر به دست آوریم. پرس‌غلطکی معمولاً برای قطعات‌شکننده استفاده‌می‌شود، که توسط فشارهای استامپی هیچ آسیبی نمی‌بینند. ماشین‌های پرس استامپی (ضربه‌ای) مکرراً به ماده ضربه‌می‌زنند تا ماده شکل‌بگیرد.

دستگاه پرس ضربه‌ای

دستگاه فشار ضربه‌ای فشار آرامی را روی مواد گرم و سرد واردمی‌کند. از دستگاه‌های پرس ضربه‌ای داغ جهت ساخت موادسنگین مانند هواپیما و قطار استفاده‌می‌شود درحالیکه از پرس‌ضربه‌ای‌سرد برای ساخت موادکوچک استفاده‌می‌شود. در سال ۱۹۵۴ نیروی هوایی امریکا یک، پنجاه‌هزار تونی تولیدکرد که تاکنون یکی از بزرگ‌ترین ابزارهای تولید در جهان است. دستگاه فشارضربه‌ای حتی می‌تواند توسط کامپیوتر اجراگردد که به آن پرس ضربه‌ای عددی کامپیوتری می‌گویند. این دستگاه فلز را متناسب با ابعادی که اپراتور در کامپیوتر وارد کرده‌است برش‌می‌دهد.

دستگاه پرس سوراخ‌‌کن

پرس سوراخ‌کن فشار را روی یک صفحه از فلز به‌وسیله یک die واردمی‌کند، سپس مواد را برش‌داده و به آن شکل‌می‌دهد فلز برش‌داده‌شده در یک سینی که زیر دستگاه قراردارد می‌افتد، که بعد از آن وارد فاز برشکاری می‌شود.

روش‌های پرسکاری

پرس‌های دستی

در این نوع پرس‌ها معمولاً از قدرت دست و یا پای کارگر استفاده‌می‌گردد.

پرس‌های پنوماتیک

در این نوع پرس‌ها تأمین‌قدرت توسط هوای‌فشرده صورت‌می‌گیرد.

پرس هیدرولیک

در دستگاه‌پرس هیدرولیک قدرت به‌وسیله فشار روغن و یا فشار آب تأمین‌می‌شود.

پرس‌های مکانیکی

این پرس‌ها باقدرت موتور به حرکت درآمده و بعضاً ممکن‌است دارای یک چرخ‌حرکتی و یک مکانیسم کاهنده سرعت دنده‌ای یک مرحله‌ای یا مکانیسم کاهنده چندمرحله‌ای باشند.

اهمیت و کاربرد پرسکاری

اهمیت عملیات‌پرس‌کردن و تحت فشار قراردادن فلزات با نگاه ساده‌ای بر ابزارآلات و محصولات‌فلزی در جامعه‌مدرن امروزی قابل‌فهم است. بسیاری از آنچه که در جامعه‌امروزی استفاده‌می‌شود، ازجمله قطعات دوچرخه، قطعات هواپیماها، قوطی‌ها، صنایع تولید تجهیزات‌الکترونیکی، صنایع تولید تجهیزات‌پزشکی و تولید قطعات‌فلزی، فنرها، انواع واشر، وزنه و غیره همه به واسطه صنعت‌پرسکاری تولیدمی‌شوند.

پرس فلزات به اندازه‌ای اهمیت‌دارد که به یک شاخه مجزا در علم‌مهندسی مبدل گشته‌است. تمام آلیاژهای مس، آلومینیوم، فولاد و حتی فلزات گران‌تر مانند پلاتین و طلا را می‌توان با دستگاه پرسکاری فلزات به شکل‌های‌مختلف تبدیل‌کرد.

با این فناوری فشارهای زیادی از صنعت برداشته‌می‌شود و امکان نوآوری و طراحی قطعات‌فلزی وجوددارد. درواقع این صنعت برای فلزات‌آهنی و غیرآهنی مزایای زیادی را فراهم کرده‌است. صنایع‌زیادی به این فناوری وابسته هستند و بنابراین انتظارمی‌رود یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین روش‌های صنعتی در شکل‌دهی فلزات باشد.